2011 Kasım Vaazı

KONUSU: KURBAN BAYRAMI VE KURBAN İBADETİ İLE ALAKALALI HUSUSLAR (14)

بسم الله انا اعطينا ك الكوثر فصل لربك وانحر ان شا نءك هوالا بتر صد ق الله العظيم

قا ل من كان له سعة و لم يضح فلا يقربن مصلا نا صدق رسول الله

Muhterem kardeşlerim, Mevlam nasıp ederse 06/11/2011günü Kurban Bayramını idrak etmiş olacağız. Şimdiden bayramınızı tebrik eder iki cihanda aziz olmanızı dilerim. Kurban; Allah rızasını kazanmak amacı ve ibadet niyetiyle belirli vakitte, belirli nitelikleri taşıyan hayvanı usulünce kesmektir. Buna Arapçada “UDHİYYE” denir.

Kurban Allah’ın sayısızca lütfettiği nimetlere karşı bir teşekkürdür. Kurban bir ibadet olarak insanlık tarihi kadar eskidir. Kurban kesmek, insanı Allah a manen yaklaştıran bir ibadet sayılmıştır. Kuran ı kerimde Hz Âdem’in iki oğlunun ALLAH a kurban takdimiyle ilgili ayeti kerimede:

وا تل عليهم نبا ا بني ادم بالحق اذ قر با قربانا فتقبل من احد هما ولم يتقبل من الاخر

“( Ey Muhammed)onlara Adem’in iki oğlu ile ilgili haberi hakkıyle oku.Hani her ikisi birer kurban sunmuşlardı, birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti. (kurbanı kabul edilmeyen ötekisine): Seni öldüreceğim demişti. Diğeri ise; Allah, yalnız kendisinden korkanlardan kabul eder dedi ve devam etti:”Allah a yemin ederim ki seni öldürmek için bana el uzatsan da ben seni öldürmek için sana el uzatacak değilim. Ben âlemlerin Rabbi olan Allah tan korkarım” dedi (Maide,27-28) Buradan anlaşılan, kurban kesenlerden biri iyi niyeti ve Allah tan korkması nedeniyle sunduğu kurban kabul görmüş, diğeri ise kötü niyeti sebebiyle kurbanı kabul edilmemiştir.

قا ل انما الاعمال با النيات وانما لكل امرءى ما نوى

“Amellerin kıymeti ancak niyetlere göredir. Herkesin niyet ettiği ne ise eline geçecek olan ancak odur” buyrulmuştur.

Kurbanın hükmü, kitap ve sünnetle sabit olup, Hicretin ikinci yılında meşrû kılınmıştır Kur’ân’ı kerimde:

بسم الله والبدن جعلناها لكم من شعاءرالله لكم فيها خير فاذكروا اسم الله عليها صواف .......

“Kurbanlık deve ve sığırlar, Allah’ın size olan nişanelerinden( Allah ın size verdiği dinin alametlerinden) kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. O halde onları ön ayaklarından biri bağlı olduğu halde keserken üzerlerine Allah’ın adını anın. Yanları yerlere yaslandığı (yani canları çıktığı ) vakit onların etlerinden yiyin, kanaat edip istemeyene de, isteyene de yedirin. Böylece onları sizin emrinize verdik ki, şükredesiniz.” (Hac,36)buyrulmuştur.

Aziz kardeşlerim, kurban ibadeti İslâmiyet ten öncede vardı, Bugünkü şekliyle dinimizde ki kurban ibadeti, Hz. İbrahim le başlar. Hz. İbrahim, bir oğlu olduğu takdirde onu Allah a kurban etmeyi adamıştı. Aradan zaman geçtikten sonra, oğulları dünya ya geliyor ve bu ahdi rüyasında kendisine hatırlatılmış, İbrahim(a.s.) rüyasını, oğlunu kurban etmesi gerektiği şeklin de yorumlamış ve büyük bir imtihan karşısında olduğunu anlamıştı. Hz. İb rahim, hiç tereddüt göstermeden bu konuyu oğlu Hz İsmail e açmış, baba oğul büyük bir teslimiyetle ilâhi emri yerine getirmeye yöneldikleri sırada, yüce Allah, onların bu bağlılıklarına karşılık Hz. İsmail yerine bir koçun kurban edileceğini Cebrail vasıtasıyla kendisine bildirmişti. Kur’ân ı kerimde şöyle anlatılıyor:

بسم الله رب هب لي من الصالحين فبشرناه بغلام حليم فلمابلغ معه السعي قال يا بني اني ارى فلمنام اني اذبحك فانظر ماذا ترى قال يا ابت افعل ماتوءمر ستجدوني ان شاء الله

من الصا برين فلما اسلما و تله للجبين

(saffat,37/100-111)

“(İbrahim)’Ey Rabbim! Bana iyilerden (bir oğul)ihsan et’, dedi. Bizde kendisine yumuşak huylu bir oğul müjdeledik. Oğlu yanında koşacak çağa gelince; ‘Ey oğlum! Ben seni rüyamda boğazladığımı görüyorum, bir düşün ne dersin ?’ dedi. (İsmail),’ Babacığım! Sana ne emrolunuyorsa onu yap, inşallah beni sabredenlerden bulacaksın’ dedi. Nihayet her ikisi de (Allah ın emrine) teslim olup, İbrahim de onu yüz üstü yere yatırınca, ona şöyle seslendik: Ey İbrahim, rüyana gerçekten sadakat gösterdin, şüphesiz biz iyilik yapanları, böyle mükâfatlandırırız. Şüphesiz bu apaçık imtihandır. (İsmail e karşılık)büyük bir kurbanlık fidye verdik. Kendisinden sonra gelenler arasında ona güzel bir nam bıraktık. Selâm olsun İbrahim e. İşte biz iyi insanları böyle ödüllendiririz. Çünkü o mümin kullarımızdandır.” buyrulmuştur.

Bu ayeti kerime de, rüyanın da vahiy olduğu teyit edilmektedir.

Değerli kardeşlerim kurban, insanın Allah a yaklaşmasına ve Onun rızasını kazanmasına vesile olan bir ibadettir.

Tüm ibadetlerde olduğu gibi kurbanda da niyet ve ihlâs şarttır. Kur’ân ı kerim de:

بسم الله لن ينال الله لحومها و لا د ماءوها ولكن يناله التقوى منكم

“ Onların ne etleri ne de kanları Allah a ulaşır. Fakat O na sadece sizin takvanız ulaşır” (Hac,22/37) anlamındaki ayet, bütün ibadetlerin temel şartı olan “ihlâs”a vurgu yapmaktadır.

Aziz kardeşlerim, Kur’ân da kurban kesilmesi emredilmektedir:

بسم الله فصل لربك وانحر

“Rabbin için namaz kıl, kurban kes” (Kevser.108-3) buyrulmuştur. Her ne kadar “ venhar” kelimesinin başka anlamlar ı olduğu söylenmekte ise de, kurban ibadetinin kesin dayanağı Peygamberimizin sözleri ve uygulamalarıdır. Hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır. Peygamberimiz,

قال من كان له سعة ولم يضح فلا يقربن مصلا نا

“Kimin hali vakti yerinde olur da kurban kesmezse namazgahımıza yaklaşmasın” buyurmuştur. İmamı azam bu hadise dayanarak kurban kesmenin vacip olduğuna hükmetmiştir. Diğer hadisi şeriflere dayanarak, Şafi, Maliki ve Hanbeliyle Hanefilerden İmam Ebu Yusuf a göre de, kurban kesmek sünneti müekkededir.

Değerli müslümanlar, kurban kesmekle; akıllı, buluğa ermiş ve Nisap miktarı para veya servete sahip olan mukim müslümanlar yükümlüdür. Zenginlik ölçüsü, kişinin asli ihtiyaçlarının ve borcunun dışında, Nisap miktarı malının veya parasının bulunması gerekir. Kurbanlık malın üzerinden bir yıl geçmiş olması ve malın artıcı cinsinden olması şart değildir. Nisap miktarları; beş deve, 30 sığır, 40 koyun-keçi, 80.18 gram altın veya bu değerde para veya ticaret malı, 561 gram gümüş ve 650 kilogram toprak mahsulüdür. İslâm a göre kurban kesilecek Hayvanlar: Koyun, keçi, sığır, manda ve devedir. Bunların dışındakiler kurban olmaz. Koyun veya keçi bir kişi, sığır, manda ve deve yedi kişi ye kadar ortaklaşa kurban edilebilir. Kurban olamayan özürlü hayvanlar: 1- iki veya bir gözü kör, 2-Aşırı derecede zayıf, 3-Yürüyemeyecek derecede kötürüm ve topal, 4-kulağının ve kuyruğunun üçte birinden fazlası kopmuş, 5-Dişlerinin yarıdan fazlası dökülmüş, 6-Doğuştan kulağı olmayan, 7- koyun ve keçide bir, sığırda iki memesi kurumuş, 8- Ağır hasta olan hayvanları kurban etmek caiz olmaz.

Bu nedenle, kurbanlık satın alınırken dikkat etmek gerekir. Kurbanın rüknü kurban kesmek olduğundan, kurbanlık hayvanın bedelini yoksullara vermekle, kurban kesilmiş sayılmaz. Kesim esnasında hayvan yere yatılırken şu ayetler okunur:

بسم الله

اني وجهت وجهي للذي فطرالسموات والارض حنيفا وما انا من المشركين قل ان صلاتي ونسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين

“ Ben hakka yönelen birisi olarak yüzümü gökleri ve yeri yaratana çevirdim, ben Allah a ortak koşanlardan ( müşriklerden) değilim.” (En’ âm,6/79) “ Şüphesiz benim namazım, ibadetim (kurbanım) hayatım ve ölümüm hep âlemlerin Rabbi olan Allah içindir” (En’ âm, 6/162) buyrulmaktadır. Kurban kesen kişi devamlı tekbir getirir, ara vermeden “ Bismillahi Allahu Ekber” diyerek kesimi yapar. Değerli kardeşlerim, kurban, fert ve toplum açısından çok çeşitli işlevi olan mali bir ibadettir. Kurban eti; hısım, akraba, fakir ve kimsesizlerle paylaşılır. Hatta Müslüman olmayan komşulara da verile bilir.

Aziz kardeşlerim, kurban bayramı namazı da vaciptir. Bayram namazı, güneş doğduktan ve kerahat vakti çıktıktan sonra, öğleye kadar kılınır.

Bayram gecelerini dua ve ibadetle geçirmek, kaza namazı kılmak, kur’ân okumak ve Allahtan af ve mağfiret dilemek gerekir. Temizlik yapılarak temiz elbiselerle sabah namazına gitmek namazdan sonra başta anne, baba ve yakın uzak akraba, komşu v.s. Müslümanlarla bayramlaşmak, özellikle dargınların barışmasını sağlamak en önemli görevlerimizdendir. Her zaman olduğu gibi bayram günlerinde de İslâm ın emrettiği şekilde insanlara iyi davranmalı, incitici davranışlardan sakınmalıyız.

Mübarek bayramın ülkemize, İslam âlemine ve bütün insanlığa iyilik ve hayırlar getirmesini diliyorum. Bayramınızı tebrik eder, Allahtan rahmet ve mağfiret dilerim. Âmin Elfatiha.

30/09/2011

- Muharrem Çöllü